Kontroverzni mural posvećen Slavku Aleksiću u Banjoj Luci
U naselju Nova Varoš, smještenom u Banjoj Luci, nedavno je osvanuo mural koji je izazvao brojne kontroverze i osude, a posvećen je Slavku Aleksiću, zloglasnom četničkom vojvodi i komandantu paravojne formacije “Novosarajevski četnički odred”. Ovaj mural, koji se može vidjeti na jednom od stambenih objekata, nosi oznaku “L 87”. Ova oznaka se često tumači kao povezanost sa navijačkom grupom FK Borac Banja Luka, poznatom pod nazivom “Lešinari”, koja je osnovana 1987. godine. Ovaj događaj postavio je mnoga pitanja o društvenim i političkim podjelama unutar BiH, a posebno o načinu na koji se društvo suočava s ratnom prošlošću.
Slavko Aleksić: Kontroverzna figura u historiji BiH
Slavko Aleksić, rođen 1956. godine u selu Bogdašići kod Bileće, postao je simbol mnogih tragedija i stradanja tokom rata u Bosni i Hercegovini. Njegovo ime postalo je sinonim za teror nad nesrpskim stanovništvom, posebno tokom opsade Sarajeva, gdje je njegov odred imao ključnu ulogu. Iako nikada nije pravosnažno osuđen za ratne zločine, njegovo ime se često povezuje s najtežim kršenjima ljudskih prava, posebno u sarajevskom naselju Grbavica, koje je bilo podvrgnuto brutalnim napadima. Aleksićevi vojnici su, prema svjedočenjima, često činili zločine koji su uključivali otmice, silovanja i ubistva, ostavljajući trajne rane na svojim žrtvama.
Aleksić je bio jedan od osnivača četničkog pokreta u Sarajevu i član Srpske radikalne stranke Vojislava Šešelja. Njegova karijera kao vojnog komandanta započela je preuzimanjem komande nad “Novosarajevskim četničkim odredom” tokom 1990-ih. Ovaj odred je bio poznat po svojim brutalnim napadima na civilno stanovništvo, a svjedoci su često opisivali užasne scene koje su se odvijale pod njegovim nadzorom. Mnogi su ga opisivali kao vođu koji je ohrabrivao nasilje i teror, što ga čini jednom od najomraženijih figura tog doba. Njegov uticaj na lokalnu zajednicu bio je ogroman, a njegovo ime se često koristilo kao sredstvo mobilizacije i manipulacije lokalnim stanovništvom.
Posljedice i naslijeđe Aleksićeve vlasti
Nakon završetka rata i potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma, Aleksić se suočio s novim izazovima. Njegova uloga u organizaciji iseljavanja srpskog stanovništva iz Grbavice 1996. godine dodatno je potvrdila njegovu kontroverznu reputaciju. Mnogi su smatrali da je Aleksić koristio prijetnje i pritiscima kako bi ostvario svoje ciljeve, a njegovo vođstvo je ostavilo duboke ožiljke u zajednici. Ova situacija i dalje stvara tenzije i nesuglasice među građanima, posebno u kontekstu sjećanja na rat i njegovih posljedica na civilno stanovništvo. U tom smislu, mural koji ga prikazuje dodatno pogoršava situaciju, jer mnogi ga vide kao provokaciju i sramotu za društvo koje pokušava da se pomiri s prošlošću.
Pravni epilog i sudbina Slavka Aleksića
Unatoč njegovoj umiješanosti u ratne zločine, Aleksić je nakon rata dugo izbjegavao pravdu. Godine 2022. bio je osuđen na pet mjeseci zatvora zbog poticanja na nacionalnu, rasnu i vjersku mržnju tokom okupljanja Ravnogorskog pokreta u Višegradu, ali je kazna kasnije preinačena u novčanu. Ovaj epilog ukazuje na složenost pravnog sistema u Bosni i Hercegovini, gdje mnogi bivši vojni lideri i političari izlaze iz pravosudnog sistema bez značajnijih posljedica za svoja djela. Kritičari ovog sistema često ističu da pravda nije samo pitanje zakona, već i moralne odgovornosti, a upravo ova moralna dimenzija ostaje nejasna kada su u pitanju tako kontroverzne ličnosti kao što je Aleksić.
Afera “Sarajevo Safari” i smrt Slavka Aleksića
U poslednje vrijeme, Aleksićevo ime ponovo je postalo predmet rasprava zbog afere poznate kao “Sarajevo Safari”. Ova afera sugerira da su bogati stranci tokom opsade Sarajeva plaćali za pucanje na civile s položaja “Vojske Republike Srpske”. Ključni svjedok u ovoj istrazi iznenada je preminuo, a advokat Čedomir Stojković naglašava da bi Aleksić mogao biti ključan svjedok u razotkrivanju ovih zločina. Iako je njegova smrt bila iznenada, pojavile su se tvrdnje da bi mogla imati veze s istragom koja se vodi protiv njega. Čitava situacija dodatno je rasplamsala sumnje u pravednost pravosudnog sistema, kao i u mogućnost da žene i muškarce žrtve ratnih zločina dobiju pravdu.
Aleksićeva smrt, koja se desila u trenutku kada su se aktualizovale njegove aktivnosti i uloga tokom rata, dodatno komplikuje situaciju i produbljuje misteriju oko niza nerazjašnjenih slučajeva ratnih zločina. Ova situacija ponovo otvara diskusiju o pravdi, odgovornosti i potrebama za suočavanjem s prošlošću u BiH. Dok mural u Banjoj Luci ostaje simbol podjela i kontroverzi, širi kontekst njegove priče ukazuje na to koliko su složeni odnosi među ljudima koji su preživjeli rat. Ovaj mural nije samo umjetnički izraz, već predstavlja i duboku podjelu unutar društva koja se ne može ignorisati, a koja zahtijeva otvoreni dijalog i suočavanje s bolnom prošlošću.
