U posljednjim mjesecima, politička scena Bosne i Hercegovine suočava se s ozbiljnim izazovima, posebno u kontekstu odnosa između Republike Srpske i Evropske unije. U središtu pažnje nalazi se predsjednik Republike Srpske, Milorad Dodik, čija politika izaziva sve veće zabrinutosti kako unutar zemlje, tako i na međunarodnom planu.
Jedan od istaknutih kritičara trenutne politike u Republici Srpskoj je Marinko Božović, načelnik Istočne Ilidže i član Srpske demokratske stranke (SDS). Božović je otvoreno izrazio neslaganje s Dodikovim pristupom, ističući da takva politika šteti odnosima sa Srbijom i ugrožava evropsku perspektivu Bosne i Hercegovine. “Sadašnja vlast u Republici Srpskoj postala je ogroman teret za Beograd”, izjavio je Božović, naglašavajući da entitetsko rukovodstvo pokušava “kupiti” podršku Mađarske i manipulativno se oslanja na emocionalne veze srpskog naroda s Rusijom.
Božović je posebno kritičan prema Dodikovim izjavama koje EU nazivaju propalim projektom i pozivima na okretanje ka drugim saveznicima. “Naše vizije budućnosti zemlje se suštinski razlikuju”, poručio je Božović, dodajući da Bosna i Hercegovina pripada Evropskoj uniji i da je to nešto potpuno normalno i prirodno. Također, pozvao je Evropsku uniju da proširi krug sagovornika i uključi opozicione političare u dijalog, ističući potrebu za širim uključivanjem u proces evropskih integracija.
Situacija u Republici Srpskoj dodatno se komplikuje nakon što je Milorad Dodik u martu 2025. osuđen na godinu dana zatvora zbog kršenja ustavnog poretka. Iako je sud u Sarajevu izdao nalog za hapšenje, Dodik ga je ignorisao i bez ikakvih posljedica otputovao u Srbiju, što je dovelo do pokretanja međunarodne potjernice. Evropska unija već mjesecima oštro kritikuje Dodikove secesionističke poteze i bliskost s Rusijom, dok istovremeno insistira na očuvanju suvereniteta i teritorijalnog integriteta Bosne i Hercegovine.
Božović je trenutnu situaciju ocijenio kao najtežu od potpisivanja Dejtonskog sporazuma, ističući pogoršanje međunarodnog položaja Republike Srpske. “Izolacija u kojoj se nalazimo sve je dublja. Vlast predvođena Dodikom donosi loše odluke, a njihove posljedice najviše će osjetiti građani”, upozorio je Božović.
Uprkos kritikama vlasti, Božović naglašava da postoji kontinuitet u jednom ključnom stavu: “Naše pozicije su potpuno jasne – zalažemo se za očuvanje Dejtonske strukture i položaja entiteta unutar Bosne i Hercegovine.” Ova izjava ukazuje na to da, iako postoji neslaganje s trenutnim političkim vodstvom, postoji i želja za očuvanjem ustavnog poretka i stabilnosti zemlje.
U zaključku, trenutna politička situacija u Bosni i Hercegovini, posebno u Republici Srpskoj, zahtijeva pažljivo promišljanje i odgovorno djelovanje svih političkih aktera. “Ne smijemo dozvoliti da se mir u zemlji dovodi u pitanje”, poručuje Božović, naglašavajući potrebu za očuvanjem stabilnosti i evropske perspektive Bosne i Hercegovine.
U širem kontekstu regionalne politike, ponašanje entitetskog rukovodstva Republike Srpske stvara dodatne napetosti ne samo unutar same Bosne i Hercegovine, već i u odnosima sa susjednim zemljama. Beograd, iako formalno pruža podršku Dodiku, sve više osjeća pritisak međunarodne zajednice, naročito iz Brisela. Aleksandar Vučić, predsjednik Srbije, nastoji balansirati između održavanja tradicionalnih veza sa Republikom Srpskom i vlastite ambicije da održi stabilne odnose sa Evropskom unijom. Međutim, takva politika balansiranja postaje sve teža u svjetlu Dodikovih radikalnih poteza i ignorisanja pravnih institucija države. Analitičari ističu da bi Beograd mogao doći u nezavidnu poziciju ukoliko ne preduzme jasnije korake i ne distancira se od secesionističke retorike koja dolazi iz Banje Luke.
Na kraju, sve više je očito da građani Republike Srpske – bez obzira na etničku pripadnost – osjećaju posljedice političke izolacije i ekonomskog propadanja. U atmosferi rastuće nesigurnosti, Božovićev apel Evropskoj uniji i domaćim političkim akterima da se čuje i glas opozicije dolazi kao pokušaj da se spriječi potpuni sunovrat demokratskog procesa. Potrebno je otvoriti prostor za dijalog, u kojem će svi koji se zalažu za očuvanje mira, poštovanje zakona i evropski put BiH imati mogućnost da doprinesu stabilizaciji situacije. Ignorisanje tih poziva može dovesti do dubljih kriza, čije će posljedice najviše osjetiti obični građani – oni koji najmanje odlučuju, ali najviše trpe.
