U intervjuu Ljubodraga Stojadinovića za Slobodnu Bosnu, pružena je oštra i temeljita analiza aktuelne političke pozicije Aleksandra Vučića, predsjednika Srbije, posebno u kontekstu njegove spoljnopolitičke orijentacije i sve otvorenijeg oslanjanja na Rusiju. Sagovornik ističe duboku zabrinutost zbog načina na koji Vučić vodi državu, njegove strategije održavanja vlasti te razorne posljedice koje to može imati ne samo na Srbiju, nego i na širi balkanski region. Poseban fokus je stavljen na Vučićevo prisustvo proslavi Dana pobjede u Moskvi, njegov odnos sa Vladimirom Putinom, kao i implikacije tog čina po evropski put Srbije.
Vučićevo prisustvo na ceremoniji u Moskvi 9. maja izazvalo je žestoke reakcije u Briselu, a kritike je uputila i visoka predstavnica EU Kaja Kalas, koja se zapitala kako neko može biti uz onoga ko šalje vojsku u susjednu zemlju i izaziva masovna stradanja. Iako fizički nije bio „rame uz rame” s Putinom, Vučić je bio jedan od rijetkih evropskih lidera prisutnih tog dana. Sjedio je u trećem redu, daleko od centralnog mjesta i glavnih zvanica, što jasno pokazuje njegovu marginalizaciju u tom kontekstu.
Prema Stojadinoviću, prisustvo Vučića u Moskvi bilo je motivisano potrebom da se politički rehabilituje nakon fijaska u SAD-u, gdje nije uspio da ostvari planirane susrete sa američkim liderima. Fotografija s Putinom bila mu je nužna za unutrašnje političke potrebe, kako bi biračima prikazao da je i dalje relevantan na svjetskoj sceni. S druge strane, Putinu je bio potreban bilo kakav evropski gost kako bi pokazao da nije u potpunosti izolovan. Vučić je bio idealna opcija za tu ulogu sporednog gosta.
Zabrinutost raste jer je Brisel Vučiću jasno stavio do znanja da će odlazak u Moskvu imati posljedice. Nije još poznato hoće li to biti u obliku sankcija, zatvaranja fondova ili političke izolacije, ali jedno je sigurno – taj čin je potencijalno okončao evropski put Srbije. Vučić je, tvrdi Stojadinović, ušao u diplomatski konflikt s Evropskom unijom bez stvarne ovlasti naroda. Iako je formalno izabran, njegova vlast, prema sagovorniku, počiva na nelegitimnim osnovama i lažima.
Stojadinović detaljno analizira i aferu soničnog oružja koje je, prema tvrdnjama iz opozicionih krugova, korišteno protiv demonstranata u Beogradu 15. marta. Vučić je najavio dvije nezavisne istrage – jednu iz SAD-a i drugu iz Rusije. Na kraju je, međutim, dobijena samo jedna, i to ruska, koju su, kako Stojadinović tvrdi, FSB agenti jednostavno potpisali, bez stvarnog istraživanja. Američki FBI se nikad više nije oglasio.
U vezi s narativom o obojenoj revoluciji, koji Vučić uporno gura u javni diskurs, Stojadinović tvrdi da se radi o izmišljenom konstruktu, koji služi isključivo kao opravdanje za progon opozicije i nezavisnih medija. Takođe ukazuje na sve učestalije represivne mjere prema novinarima i opozicionim liderima, koje režim koristi kao oružje protiv slobodnog mišljenja.
Jedan od ključnih problema koje Stojadinović vidi u Vučićevoj vlasti jeste njegova servilnost prema Rusiji. Dok Vučić i njegovi saradnici konstantno ističu bratski odnos sa „majkom Rusijom”, istorijski gledano, Rusija nikada nije konkretno pomogla Srbiji. Ipak, ruski simboli i ikonografija sve više preplavljuju srpski javni prostor, što je direktan rezultat jednog dijela populacije zadojenog nerealnim rusofilskim mitovima.
Sagovornik se osvrće i na ulogu Milorada Dodika, lidera Republike Srpske, koji često djeluje u interesu Rusije, koristeći svaku priliku da destabilizuje Bosnu i Hercegovinu. Putinu je Dodik korisniji od Vučića, jer je njegov uticaj direktniji i potencijal za destabilizaciju veći. Dodik se ponaša kao domaći politički faktor i u Srbiji, što je krajnje neprihvatljivo s obzirom na njegov strani status.
Stojadinović dalje objašnjava da ideja „srpskog sveta”, koju podržava i Srpska pravoslavna crkva, predstavlja opasan koncept koji direktno prijeti stabilnosti Balkana. On je dio širih nacional-šovinističkih i autoritarnih projekata, a podržan je od strane onih koji Srbiju vide kao dio tzv. „ruskog sveta”. Takve ideje su već dovele do pokušaja miješanja u unutrašnje poslove Crne Gore, Kosova i BiH, a mogle bi biti okidač za ozbiljne konflikte.
Lista ključnih prijetnji koje Stojadinović identificira:
-
Propast evropskog puta Srbije zbog Vučićeve politike.
-
Lažno predstavljanje stvarnosti kroz režimske narative.
-
Režimsko nasilje i upotreba represivnih sredstava protiv građana.
-
Instrumentalizacija religije i patrijarhije u službi autoritarne vlasti.
-
Destabilizacija regiona kroz podršku nacionalističkim liderima poput Dodika.
-
Servilnost prema Rusiji na račun nacionalnog suvereniteta.
U zaključku, Stojadinović ne ostavlja mnogo prostora za optimizam. On smatra da je Aleksandar Vučić razorio političke institucije, urušio međunarodni kredibilitet Srbije i postavio temelje opasnoj političkoj doktrini koja Srbiju vodi unazad, u izolaciju i potencijalni sukob. Društvo je obamrlo, mediji su zgaženi, a logika i istina su protjerane iz javnog prostora. U takvom kontekstu, lideri poput Vučića i Dodika postaju korisni pijuni velikih sila, dok narodi Balkana ponovo postaju taoci velikodržavnih fantazija i autokratije.
