Posjeta Donalda Trumpa Mlađeg Beogradu izazvala je brojne reakcije kako u Srbiji, tako i na međunarodnoj političkoj sceni. Njegov dolazak, iako predstavljen kao neformalni intervju za podkast, poklopio se s vrlo osjetljivim političkim trenutkom u Srbiji, ali i sa značajnim poslovnim planovima porodice Trump na Balkanu. Mnogi analitičari i opozicioni lideri u Srbiji posjetu su posmatrali kroz prizmu mogućeg sukoba interesa i miješanja američke politike s privatnim poslovima.
Posjeta je bila kratka, trajala je manje od osam sati, ali je izazvala veliku pažnju. Donald Trump Mlađi se susreo s predsjednikom Srbije Aleksandrom Vučićem, a zvanično je rečeno da su razgovarali o bilateralnim odnosima Srbije i SAD-a, kao i o aktuelnim globalnim temama. Međutim, kontekst u kojem se ovaj sastanak odigrao otvorio je mnoga pitanja.
U isto vrijeme, porodica Trump, uključujući Trumpovog zeta Džareda Kušnera, ubrzano je radila na realizaciji projekta izgradnje luksuznog hotela Trump International u Beogradu. Taj hotel bi bio prvi takav objekat u Evropi, a planirano je da se gradi na lokaciji bivšeg Generalštaba, simbolične lokacije koja je bila pogođena tokom NATO bombardovanja 1999. godine. Vlasništvo nad zemljištem sada pripada Vladi Srbije, što dodatno komplikuje percepciju ovog poslovnog poduhvata.
Srpski opozicioni političari javno su izrazili nezadovoljstvo ovim projektom, tvrdeći da je sporan i potencijalno štetan po nacionalne interese Srbije. Posebno su problematizovali činjenicu da se radi o zemljištu od velike istorijske važnosti, koje se praktično predaje stranim investitorima.
Trump Mlađi je, uz zvanične tvrdnje svog portparola, došao isključivo kao voditelj jednog od najgledanijih političkih podkasta, sa željom da intervjuiše Vučića. Međutim, činjenica da su njegov dolazak organizovali ljudi iz najbližeg Trumpovog kruga, uključujući Breda Parskejla, bivšeg menadžera kampanje Donalda Trumpa, dodatno je izazvala sumnje. Parskejl, koji sada vodi konzervativnu medijsku i konsultantsku firmu, imao je prethodne kontakte s Vučićevim timom, nudeći savjetodavne usluge tokom izbora 2022. godine. Zvanično, tvrdi da nikada nije angažovan.
U periodu posjete, Srbija se suočavala sa ozbiljnim političkim izazovima. U Beogradu su u jeku bili masovni protesti, izazvani tragedijom na željezničkoj stanici gdje je urušavanje konstrukcije odnijelo petnaest života. Demonstranti su za nesreću okrivili korupciju i lošu upravu vlade. Istovremeno, premijer Srbije podnio je ostavku, što je dovelo do raspuštanja vlade i mogućnosti novih izbora.
Trumpov dolazak bio je prilika Vučiću da u jeku ovih kriza pokaže da ima međunarodnu podršku. On i njegovi saradnici isticali su posjetu kao znak bliskih odnosa sa administracijom Donalda Trumpa, potencijalno pokušavajući umiriti javnost i opoziciju.
Međutim, u srpskoj javnosti pojavila su se i suprotna mišljenja. Kritičari, među njima i opozicioni lider Dragan Jonić, smatrali su posjetu jasnim pokušajem da Trumpova porodica sačuva svoje poslovne interese, dok Vučić traži političku podršku kako bi ostao na vlasti. U ovom kontekstu spominjalo se da Vučićeva vlada već ima potpisan ugovor sa kompanijom Affinity Global Development, povezanoj s Kušnerom, o investiranju čak 500 miliona dolara u luksuzne objekte na prestižnoj beogradskoj lokaciji.
Neki od ključnih elemenata ovog projekta uključuju:
- Izgradnju hotela sa 175 soba.
- Gradnju 1.500 luksuznih apartmana.
- Kreiranje dodatnih sadržaja na mjestu bivšeg Generalštaba.
Dodatno, kompanija Affinity Global Development sarađuje sa investitorima iz Ujedinjenih Arapskih Emirata, uključujući poznatog biznismena Mohameda Alabara.
Finansiranje samog putovanja Trumpa Mlađeg bilo je predmet dodatne pažnje. Prema informacijama bliskim organizaciji puta, troškove su pokrili Parskejl i njegov poslovni partner iz Srbije, čije ime nije objavljeno. Portparol Trumpa Mlađeg kategorično je odbacio tvrdnje o sukobu interesa, ali analitičari poput bivše savjetnice za etiku Virdžinije Kanter smatraju da ovakvi susreti imaju sličnosti sa kritikama koje su konzervativci ranije upućivali Hantera Bajdena, sina američkog predsjednika.
Donald Trump Mlađi, kako navodi Kanter, koristi poziciju svog oca da pomogne Vučiću, dok istovremeno podržava poslovne poduhvate porodice Trump, što ona naziva neetičnim i neprihvatljivim.
Nakon ove posjete, protesti u Beogradu nisu jenjavali. Naprotiv, samo nekoliko dana kasnije, više od 100.000 građana izašlo je na ulice, pokazujući snažno nezadovoljstvo aktuelnom vlašću. Opozicija je dodatno kritikovala dogovor o prepuštanju Generalštaba stranim investitorima, smatrajući ga primjerom neodgovorne politike.
Za kraj, posjeta Trumpa Mlađeg Srbiji predstavlja simbolično spajanje politike i biznisa, koje otvara brojna pitanja o etici, interesima i uticajima međunarodnih aktera na unutrašnje prilike jedne zemlje. Da li je to bila samo podkast epizoda ili mnogo više, ostaje na javnosti i budućim dešavanjima da pokažu.
