📌 Plan administracije Donalda Trumpa za Gazu – “GREAT Trust”
Administracija bivšeg američkog predsjednika Donalda Trumpa razmatra plan za poslijeratnu obnovu Gaze, nazvan GREAT Trust (skraćenica od Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation).
🔹 Osnovna ideja
-
Američka kontrola nad Gazom u periodu od oko 10 godina, dok se ne formira “reformirana i deradikalizirana” palestinska vlast sposobna da preuzme upravljanje.
-
Tokom tog perioda, Gaza bi se transformirala u centar turizma, visokotehnološke industrije i modernih “pametnih gradova”, opisana kao potencijalna “Rivijera Bliskog istoka”.
-
🔹 Stanovništvo i preseljenje
-
Procjenjuje se da bi oko 25% stanovnika Gaze (više od 2 miliona ljudi ukupno) bilo privremeno ili trajno preseljeno.
-
Onima koji se odluče na preseljenje nudila bi se isplata od 5.000 dolara u gotovini, četiri godine plaćenog najma i godinu dana hrane.
-
Pretpostavka je da bi većina ostala, ali da bi dio odselio i ne bi se vraćao.
🔹 Finansiranje
-
Plan predviđa ulaganja od 70–100 milijardi dolara javnih sredstava i dodatnih 35–65 milijardi dolara privatnih investicija.
-
Novac bi bio uložen u infrastrukturu, aerodrome, proizvodne zone, turističke komplekse, desalinizacijske pogone i AI-gradove.
🔹 Sigurnost
-
U početku bi sigurnost obezbjeđivale privatne kompanije ili treće zemlje pod nadzorom Izraela.
-
Kasnije bi kontrolu preuzela lokalna policija, a nakon deset godina vlast bi se prenijela na nezavisnu palestinsku državu koja bi se, prema planu, pridružila Abrahamovim sporazumima (dogovorima o normalizaciji odnosa s Izraelom i arapskim državama).
📌 Reakcije i kritike
-
Plan je izazvao velike kritike međunarodne zajednice jer podsjeća na prisilno preseljenje stanovništva, što se smatra kršenjem međunarodnog prava.
-
U planiranju su kratko sudjelovali i pojedinci iz britanskog tima Tonyja Blaira, ali je kasnije Blairov institut naglasio da se protivi bilo kakvom prisilnom preseljenju Palestinaca.
-
Egipat je ponudio alternativni plan obnove vrijedan 53 milijarde dolara, koji podrazumijeva da Palestinci ostanu na svom teritoriju, uz finansiranje iz međunarodnih fondova i regionalnu podršku.
📌 Zaključak
Plan GREAT Trust predstavlja radikalnu promjenu američkog pristupa – umjesto diplomatskog posredovanja, predviđa direktnu američku upravu nad Gazom i duboku transformaciju teritorije.
Međutim, zbog ideje “dobrovoljnog preseljenja” četvrtine stanovništva, mogućeg isključivanja UN-a iz procesa i oslanjanja na privatne investicije, plan je već sada dočekan s ogromnom sumnjom i kritikama prenosi face.ba
